Podaż i popyt są to dwa podstawowe pojęcia powiązane z rynkiem. To właśnie na tych dwóch słowach w głównej mierze oparta jest gospodarka oraz cena, która raz wzrasta, a raz maleje. Wyrazy te można podstawić tak naprawdę pod wszystko. Dotyczą one nie tylko oferowanych usług, a także zakupionych przez nas dóbr oraz rezerw gotówkowych. Znajomość tych mechanizmów rynkowych niezwykle ułatwia nam przeprowadzanie różnego typu transakcji.
Dziś wyjaśnimy czym jest podaż, czym różni się od popytu oraz jakie znaczenie mają dla równowagi rynkowej.
Podaż — co to jest?
Podaż to nic innego jak określona ilość dóbr, które są sprzedawane po określonej cenie i znajdują się obecnie na rynku.
Co ma wpływ na podaż?
Wśród aspektów, które są warte uwagi wymienia się:
- Koszty produkcji – w trakcie kiedy stają się one niskie to opłacalność produkcji staje się większa.
- Technikę, jaką wytwarzane są dane dobra. Nowe techniki wywarzania dóbr pomagają zmniejszyć koszty produkcji tym samym przyczyniają się do zwiększenia jej opłacalności.
- Politykę, jaką prowadzi dane państwo – znaczenie ma stworzone prawo, a także możliwe dotacje i subwencje.
- Czynniki na, które nie mamy wpływu, takie jak: katastrofy naturalne, czy zmienność pogody oraz uszkodzenia np. maszyn na produkcji.
- Oczekiwania kontra rzeczywistość – cena na rynku potrafi szybko ulec zmianie. Niektóre osoby mogą być więc bardzo zaskoczone przy zakupie danego dobra lub podczas korzystania z konkretnej usługi.
- Konkurencja – ostateczna cena ma znaczenie w przypadku liczby producentów, gdyż każdy chce zaoferować nam taką cenę, by być jak najlepszym, zarabiając przy tym jak najwięcej.
Ważne przy podaży są też aspekty występujące w niektórych przypadkach. Jedną z takich determinant może być np. terminowość zewnętrznych dostawców. Jeżeli są oni nierzetelni, prawidłowa podaż okazuje się zwyczajnie niemożliwa do osiągnięcia.
Popyt i podaż — czym się różnią?
Obok podaży ważny jest również popyt. Jest to nic innego jak zakup rzeczy, usług, których cena została wcześniej określona. Na cenę mają wpływ nasze upodobania. Także aspekt dotyczący tego czy jest to oryginalny produkt, czy też jego zamiennik oraz aktualna sytuacja gospodarcza w naszym kraju, od której zależne jest nasze miesięczne wynagrodzenie.
W transakcji biorą udział kupujący jak i sprzedający. Kupujący zawsze chce nabyć dany produkt za jak najniższą cenę. Natomiast sprzedający wręcz przeciwnie. Chce sprzedać dany produkt za jak najwyższą kwotę. Kompromis, jaki obie strony muszą znaleźć to cena równowagi, gdyż podaż nie może być za wysoka, a popyt zbyt niski.
Prawo podaży — jak działa?
Zależności, które zachodzą pomiędzy wielkością podaży określonego dobra, jego ceną nazywane są właśnie podażą.
Na czym ona polega?
Jeśli wszystkie czynniki rynkowe pozostaną niezmienne to wielkość podaży danego towaru zwiększy się w momencie wzrostu jego ceny. Natomiast w przypadku kiedy cena zacznie spać to w tym samym momencie zacznie maleć wielkość podaży. Zależność ta jest przedstawiana za pomocą krzywej podaży. Krzywa podaży informuje nas o tym jaką ilość określonego dobra przy danej cenie producenci są w stanie wytworzyć.
Podaż i popyt, a potrzeba równowagi rynkowej

W momencie kiedy chcemy, aby doszło do transakcji, w której zarówno klient jak i sprzedający są spełnieni to pod uwagę powinniśmy wziąć wspomniany wcześniej aspekt, jakim jest cena równowagi. W ten sposób sprzedawca sprzeda wszystkie swoje produkty w danym dniu. Natomiast klient kupi potrzebne mu rzeczy.
W osiągnięciu przez klienta satysfakcjonującej go ceny pomorze natomiast konkurencja. To właśnie ona sprawi, że konsument może znaleźć sprzedawcę, który zaoferuje mu usługę lub produkt za sprzyjającą kwotę. Jeśli cena danego towaru przekracza średnią rynkową cenę to zainteresowanie nim z automatu maleje. Wówczas jeśli dany sprzedawca chce sprzedać swój produkt to musi dopasować cenę do aktualnej sytuacji panującej na rynku.
W momencie kiedy większość cen danych towarów staje się niższa niż cena równowagi to mamy do czynienia z nadwyżką popytu nad podażą. Może też wystąpić sytuacja przeciwna, w której to mamy do czynienia z nadwyżką podaży, a nie popytu. Punkt równowagi przedstawiany na wykresie to miejsce, w którym krzywa podaży przecina się z krzywą popytu.
Popyt i podaż — paradoksy
Podaż i popyt mają określone zasady. Jednak zdarzają się takie sytuacje, które zwane są paradoksem. Może nam się wydać wtedy, że cena nie jest adekwatna do aktualnej sytuacji rynkowej.
Wyróżnia się:
- Paradoks Veblena — pojawia się w momencie kiedy dana grupa konsumentów ma ogromną ilość pieniędzy na koncie, a także zainteresowani są oni dobrami luksusowymi. W takiej sytuacji wraz ze wzrostem cen rośnie także popyt.
- Paradoks Giffena — pojęcie to skupia się na osobach, które nie mają wysokich dochodów. Celem tego paradoksu jest dążenie do tego, aby popyt na dobra z niższej półki uległ zwiększeniu. W ten sposób popyt na to dobro rośnie przy jednoczesnym spadku chętnych na zakup innych dóbr.
- Efekt owczego pędu — powstaje w momencie zakupu danego dobra tylko dlatego, że ma go ktoś inny.
- Efekt snoba. Dane dobra nie są tak chętnie kupowane przez ich powszechność oraz popularność.
- Efekt spekulacyjny — mamy z nim do czynienia w momencie, kiedy spada cena. Konsumenci rezygnują wtedy z zakupu danego dobra z myślą o kolejnej obniżce. Natomiast w momencie, kiedy cena wzrośnie towar jest natychmiastowo kupowany, gdyż klienci obawiają się kolejnego wzrostu.
Słyszałam ostatnio, że popyt wymusił podaż i w Meksyku jest coraz więcej kuloodpornych samochodów.