Jakie są funkcje rynku i czym się charakteryzują?

Codzienne funkcjonowanie w gospodarce wymaga podejmowania odpowiednich decyzji. Rzadko kiedy skupiamy się na tym pojęciu, bowiem odruchowo działamy racjonalnie. Obracamy się wokół działalności rynkowej. Jednak tak na prawdę często nie wiemy, że funkcjonowanie rynku jest niezwykle istotne z punktu widzenia każdego z nas.

Definicja i funkcjonowanie rynku

Rynek z technicznego punktu widzenia możemy określić jako całokształt odbywających się transakcji kupna i sprzedaży na pewnych, zdefiniowanych warunkach. W jego skład wchodzą m.in. podmioty gospodarcze, które trudnią się tym procederem. Co więcej, my sami, jako osoby fizyczne, jesteśmy uczestnikami rynku, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy.

Z powyższego sformułowania możemy wywnioskować, że rynek jest tworem fizycznie niewidzialnym. Jednak dzięki dokonywaniu transakcji kupna i sprzedaży sami go kształtujemy. Warto zauważyć, że prawidłowe funkcjonowanie rynku spełnia szereg zadań doprowadzających do wzrostu gospodarczego państwa oraz wzrostu ogólnego poziomu zadowolenia i satysfakcji społeczeństwa.

Elementy rynku

Chociaż fizycznie niewidoczny, to spełniający wiele zadań. To sprawia, że w literaturze przedmiotu wyróżniamy elementy rynku. Określane są najczęściej jako relacja popytu i podaży, które jednocześnie w zderzeniu ze sobą kształtują cenę. Łatwo zauważyć, nawet w codziennym życiu, jak szybko i dynamicznie zachodzą te procesy.

Wystarczy spojrzeć na produkty, które nagle zyskują na popularności. Z ekonomicznego punktu widzenia zauważamy wówczas wzmożony popyt, który doprowadza jednocześnie do wzrostu ceny. Sytuacja ma się odwrotnie, gdy przedsiębiorstwo chce pozbyć się zalegających na magazynie towarów. Wówczas może liczyć na to, że obniżenie ceny spowoduje wzrost zainteresowania. To właśnie elementy rynku sprawiają, że na co dzień trwa nieustanna walka pomiędzy popytem, a podażą, która w modelowej, idealnej sytuacji doprowadzi do równowagi rynkowej.

Podział rynku

W literaturze przedmiotu możemy znaleźć różnorodne klasyfikacje. Elementy rynku są na tyle szerokim pojęciem, że jego podział sugeruje względną dowolność. Niemniej jednak najczęściej możemy znaleźć podziały ze względu na zasięg terytorialny, bądź w zależności od oferowanego produktu. W pierwszym przypadku wyróżniamy najczęściej rynki lokalne, regionalne krajowe oraz zagraniczne.

W odniesieniu do oferowanego produktu możemy spotkać się z podziałem na rynki:

• finansowe,
• produktów przemysłowych,
• inwestycyjne,
• usług,
• czy produktów konsumenckich.

Czy zawsze możemy oczekiwać prawidłowego funkcjonowania rynku?

Zachodzące procesy gospodarcze sprawiają, że wolny rynek, przynajmniej ze swojej definicji, powinien funkcjonować prawidłowo. Niemniej jednak nie możemy oczekiwać, że zawsze tak będzie. Rzadko kiedy jest tak, że sprzedający i kupujący mają całkowitą dowolność. W grę często wchodzi ingerencja państwa, które poprzez swoje procesy regulacyjne stara się wywierać określony wpływ. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że błędne decyzje podejmowane w tym zakresie doprowadzą do zawirowań.

Funkcje rynku oraz ich charakterystyka

Warto zauważyć, że rynek spełnia wiele funkcji. Z punktu widzenia ekonomii możemy wyróżnić pięć podstawowych:

• Funkcja informacyjna rynku, która odpowiada za przekazywanie informacji przez sprzedających i kupujących. Między innymi chodzi o to, że rynek dostarcza odpowiedniej wiedzy na temat cen towarów i usług, dzięki czemu zarówno strona popytowa, jak i podażowa mogą dojść do porozumienia.
• Funkcja równowagi polega na zastosowaniu odpowiednich mechanizmów regulujących pomiędzy popytem a podażą. Co prawda w codziennej działalności mechanizmy nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Jednak odpowiednie analizy z pewnością dają szerszy obraz. W modelowej sytuacji równowagi rynku sprzedający oferują dokładnie tyle produktów i usług, jakie kupujący chcą nabyć. Co więcej, cena jest na tyle satysfakcjonująca, że nie mamy do czynienia ani z nadmiarami, ani niedoborami. Wiadomo, że w rzeczywistości sytuacja jest wręcz niemożliwa do zrealizowania. W związku z tym funkcja równowagi rynku polega na możliwie jak najlepszym dostosowaniu, które zbliży się do modelu.
• Funkcja akceptacji towarów i usług, nazywana czasami selekcyjną. Polega na odpowiednim doborze produktów z punktu widzenia ich przydatności. Pod uwagę bierzemy m.in. funkcję, koszty i użyteczność, jaką spełnia dane dobro. Negatywny odzew determinuje wycofanie produktu z rynku.
• Funkcja alokacyjna, która daje nam wybór, w jaki sposób wykorzystamy nasze zasoby. Wszystko ponownie jest uzależnione od popytu i podaży. Przykładowo, z bawełny możemy wykonać wiele rzeczy. Niezasadne wydaje się nadmierne produkowanie bluz i sprzedaż ich w ciepłym kraju, w momencie, gdy możemy wyprodukować lekkie t-shirty, na które będzie zdecydowanie większy popyt,
• Funkcja selekcyjna, jak sama nazwa wskazuje, polegająca na selekcji towarów i usług. Jest nieco podobna do funkcji akceptacji towarów i usług, bowiem brak przydatności danego dobra powinien świadczyć o konieczności zaprzestania produkcji.